Viện phim Việt Nam tổ chức buổi giao lưu, chia sẻ về phong cách phim tài liệu Joris Ivens

(TGĐA) - Thực hiện các hoạt động trong khuôn khổ đề án “Sưu tầm, nghiên cứu và phổ biến tư liệu phim về Việt Nam của nhà làm phim Joris Ivens” trong tháng 5 năm 2018, tại TP. HCM, Viện phim Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu và Lưu trữ Điện ảnh tổ chức buổi giao lưu, chia sẻ về phong cách phim tài liệu Joris Ivens nói riêng và phong cách phim tài liệu nói chung, do Ông Andre Stufkens, Viện trưởng Viện Joris Ivens Hà Lan trình bày.

vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Jodie Foster sẽ nhận bằng danh dự của Viện Phim Mỹ (AFI)
vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Diễn viên phim kinh điển Olivia de Havilland thua kiện liên quan đến loạt phim ‘Feud’
vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Khả Ngân vì mê tuyển thủ U23 mà ngó lơ nam thần Hoa Ngữ phim Tết
vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Angela Phương Trinh diện đồ gợi cảm trong buổi công chiếu tập cuối 'Glee Việt Nam'
vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Phụ nữ và những thành viên mới chiếm lĩnh sân khấu AFI Awards

Tham dự buổi giao lưu, chia sẻ còn có ông Adrian Spijkers, điều phối viên các tổ chức hữu nghị Hà Lan – Việt Nam; Bà Xuân Phượng, nhà điện ảnh lão thành, bạn chiến đấu của Joris Ivens cùng các nhà điện ảnh đã từng công tác với đạo diễn Joris. Các nhà làm phim tài liệu, các nhà nghiên cứu điện ảnh, sinh viên trường điện ảnh và cán bộ của TT NC & LT ĐA TP. HCM.

vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens

Viện Lưu trữ Joris Ivens Hà Lan là cơ quan lưu trữ, nghiên cứu điện ảnh thuộc tổ chức Joris Ivens châu Âu. Viện mang tên nhà làm phim Hà Lan Joris Ivens, một nhà điện ảnh lớn của thế giới thế kỷ 20 chuyên về thể loại phóng sự và tài liệu. Ông đã thực hiện 67 bộ phim tài liệu về các cuộc đấu tranh giành độc lập của các quốc gia trên thế giới. Năm 2017 Viện Lưu trữ Joris Ivens Hà Lan tặng Viện phim Việt Nam các bộ phim tài liệu mà Joris Ivens đã quay về Việt Nam từ năm 1965 - 1969 cùng các tư liệu giấy, áp phích và ảnh trong đó có nhiều hình ảnh giữa Joris Ivens chụp cùng lãnh đạo Nhà nước, nhân vật quan trọng của chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa cùng các nhà chuyên môn điện ảnh.

Trước khi giao lưu, 4 bộ phim của Joris Ivens đã được trình chiếu.

Bầu trời và mặt đất là phim ngắn đầu tiên ông thực hiện cùng sự phối hợp của Hãng phim Thời sự tài liệu năm 1965 nhằm phản đối các vụ ném bom của Mỹ ở Việt Nam. Ông muốn thực hiện một bộ phim phối hợp có sự tham gia của cả miền Bắc và miền Nam Việt Nam quay tại Hà Nội và Thanh Hóa, là phim đầu tiên ông làm về chiến tranh Việt Nam, một phóng sự tuyên truyền mang tính hiện thực. Ông muốn cho người xem thấy cuộc chiến đang diễn ra ở cả hai miền, chứng kiến hậu quả to lớn bị tác động do sự xâm lược của Mỹ và cảnh làm việc thanh bình của người dân ở nông thôn Việt Nam. Phim là lời kêu gọi sự đồng cảm với Việt Nam và phản đối chính sách xâm lược và đạo đức giả của Mỹ.

vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens

Tháng 6 năm 1966, ông đến Việt Nam lần thứ 2 để thực hiện bộ phim Việt Nam xa xôi cùng với sự cộng tác của 5 đạo diễn quốc tế khác. Phim nói về những cuộc biểu tình trên thế giới nhằm phản đối cuộc chiến tranh mà Mỹ đang tiến hành ở Việt Nam, về tình đoàn kết quốc tế dành cho nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Lần thứ 3 Ivens đến Việt Nam vào tháng 2 năm 1967. Đây là chuyến đi đặc biệt ý nghĩa, khi ông được gặp Bác Hồ lần 2 và quay bộ phim Vĩ tuyến 17 chiến tranh nhân dân tại Vĩnh Linh, Quảng Trị. Xung quanh bộ phim này là cả một kho tàng chuyện kể mà có lẽ người Việt Nam chưa từng được biết đến, bởi những ảnh hưởng của bộ phim đối với thắng lợi trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, bởi tính lịch sử và nhân văn sâu sắc mà một nhà làm phim phương Tây dành cho Việt Nam.

vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens

Những năm kháng chiến chống Mỹ, việc để phóng viên hay những nhà làm phim phương Tây sang Việt Nam quay phim về Bác Hồ là sự hiếm có. Nhưng cũng chính vì lẽ đó mà những thước phim do các nhà làm phim nước ngoài quay, ngoài tính nghệ thuật đặc trưng của điện ảnh tài liệu, thì đều mang một giá trị đặc biệt, giá trị lịch sử chân thực và sống động về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Năm 1968, Joris Ivens vinh dự khi được phép quay bộ phim Cuộc gặp gỡ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Phim ghi lại hình ảnh và lời nói của Bác trong cuộc gặp gỡ các anh hùng tiêu biểu của hai miền đất nước tại Hà Nội. Đây là phim cuối cùng của ông thực hiện tại Việt Nam và là một trong những bộ phim cuối cùng của điện ảnh nước ngoài có dịp được thu hình và ghi âm lời nói Chủ tịch Hồ Chí Minh.

3 trong 4 bộ phim đã giành nhiều giải thưởng quốc tế. Đặc biệt Joris Ivens đã giành giải thưởng Quốc tế Hòa bình Lê nin về những bộ phim này.

Dịp này, Viện phim Hà Lan còn chiếu thêm một số phim như: Phim về Cuộc đời Joris Ivens (1898), bộ phim đầu tay Chiếc lều (thực hiện 1912, năm ông 14 tuổi), khuynh hướng tự do, chính trị, vì quyền con người, tính nhân văn. Phim Tiếng gọi Indonesia (Indonesia Call, 1945), Phim Bài ca của những dòng sông (1954, Song of the Rivers), thể hiện sức mạnh của các phong trào cách mạng trên thế giới như những dòng sông tuôn chảy mạnh mẽ, chống lại sự thống trị của chủ nghĩa thực dân. Phim Gió phương Bắc (Pour le Mistral, 1966, đoạt Sư tử vàng phim tài liệu tại LHP Venice 1966).

vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens

Joris Ivens đã chia sẻ quan điểm của mình khi đến Việt Nam làm phim đó là ông muốn cho thế giới thấy Việt Nam đang trong chiến tranh, thấy những quan điểm của miền Bắc và miền Nam Việt Nam, quan điểm của người Mỹ, quan điểm của những người đang cầm súng và của cả ông nữa. Ông muốn biết được nhiều thông tin về cuộc chiến tranh đó để nói lên sự thật về cuộc chiến… Một bộ phim được thực hiện phải phục vụ cho những lý tưởng của mình. Đây là sự thống nhất tư tưởng và hành động mà ông đã tạo ra trong cuộc sống. Sẽ không có sự khác biệt nào giữa những gì ông nghĩ, những gì ông làm, những gì ông muốn và những gì ông thể hiện… Mọi người cần phải biết, cuộc chiến tranh chống đế quốc lớn nhất trong lịch sử nhân loại đang diễn ra ở Việt Nam. Ông biết đến cuộc nội chiến ở Madrid, cuộc cách mạng ở Havana những lúc cao trào. Ông đã đến nhiều thành phố trên thế giới trong lúc người dân chuẩn bị chiến đấu. Nhưng không ở đâu lại có được không khí yên tĩnh như Hà Nội vào sáng ngày 14 tháng 6 năm 1965. Sự bình thản của người dân Hà Nội đã đoán trước được tháng lợi…

Nhiều ý kiến phát biểu thực sự trân trọng, cảm ơn những hiện vật, những tác phẩm quý giá của nhà làm phim Joris Ivens cùng Viện phim Joris Ivens Hà Lan đã cung cấp, qua đó nhân dân Việt Nam có thêm tư liệu hình ảnh về cuộc kháng chiến chống Mỹ, đồng thời cảm nhận sâu sắc những tình cảm mà anh em thế giới cũng như công dân Joris Ivens đã dành cho mình. Những nhà làm phim Việt Nam còn có cơ hội biết thêm về làn sóng cách mạng trên thế giới sau nửa thế kỷ 20, quan điểm làm phim của một thế hệ điện ảnh phương Tây dùng phim ảnh để miêu tả sự việc và bày tỏ chính kiến, học hỏi thêm về ngôn ngữ phim tài liệu, cách sử dụng hình ảnh đối lập tượng trưng cho sự đấu tranh.

vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens

Những đóng góp của Joris Ivens cho Việt Nam không được thể hiện qua những bảng thành tích hữu hình, qua những phần thưởng hay tấm huy chương, mà xuất phát từ quan điểm nhân văn sâu sắc là giúp các dân tộc bị áp bức trên thế giới giành được hòa bình và độc lập dân tộc. Cụ thể những đóng góp của ông trong cuộc đấu tranh chống Mỹ của nhân dân Việt Nam được thể hiện qua thành công của những bộ phim tài liệu ông làm về Việt Nam, qua những tư liệu lưu trữ mà giá trị lịch sử không thể chối cãi… Những bộ phim của ông đã truyền tiếng nói khát khao hòa bình của nhân dân Việt Nam ra với thế giới, từ đó Việt Nam đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của bạn bè quốc tế, góp phần vào thắng lợi trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Dịp này, Viện phim Joris Ivens Hà Lan đã trao tặng bộ sưu tập phim Joris Ivens cho Viện phim Việt Nam, một quyển sách ảnh về ông và các thành tựu trong quan hệ giữa Hà Lan – Việt Nam trong lĩnh vực văn hóa, xã hội. Đây cũng là một trong những hoạt động tiền đề phục vụ cho hội thảo quốc tế về Joris Ivens sẽ diễn ra vào tháng 11 năm 2018 tại Hà Nội.

vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Jodie Foster sẽ nhận bằng danh dự của Viện Phim Mỹ (AFI)
vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Diễn viên phim kinh điển Olivia de Havilland thua kiện liên quan đến loạt phim ‘Feud’
vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Khả Ngân vì mê tuyển thủ U23 mà ngó lơ nam thần Hoa Ngữ phim Tết
vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Angela Phương Trinh diện đồ gợi cảm trong buổi công chiếu tập cuối 'Glee Việt Nam'
vien phim viet nam to chuc buoi giao luu chia se ve phong cach phim tai lieu joris ivens Phụ nữ và những thành viên mới chiếm lĩnh sân khấu AFI Awards

Vũ Liên