Trại sáng tác: Từ trại tới sáng tác

Thế mạnh của sáng tác tập trung

Rất nhiều nhà làm phim, khi được hỏi, đâu là khó khăn lớn nhất trong quá trình triển khai một dự án đều trả lời: Điều tiên quyết là kịch bản. Với họ, việc chọn được một kịch bản hay coi như bộ phim đã thành công 50%. Nhưng thế để thấy tầm quan trọng của kịch bản và dĩ nhiên, yếu tố con người, ở đây là nhà biên kịch, đóng vai trò chủ đạo là nhà biên kịch. Từ trại sáng tác kịch bản Hoạt hình do Hội điện ảnh phối hợp với Hãng phim Họat hình tổ chức tháng 7/2014 vừa qua, có thể thấy hoạt động tổ chức trại sáng tác kịch bản có rất nhiều ưu thế. Sau khi hội đồng nghệ thuật chọn lựa các đề cương có chất lượng, hãng phim Họat hình đã cử các cán bộ biên tập góp ý hết sức rõ ràng, cụ thể với từng đề cương, sau đó mời tác giả đi dự trại để họ có thể hoàn thiện tác phẩm trong thời gian dự trại. Cho nên, có thể hiểu, trại sáng tác kịch bản Vũng Tàu (dành cho các trại viên ở Hà Nội) chính là kỳ nghỉ kết hợp giao lưu, học hỏi giữa các trại viên, một sự khuyến khích động viên các tác giả, khiến cho họ thêm động lực hoàn thành kịch bản. 15 trại viên tham gia trại là các tác giả có tác phẩm được chọn đều hết sức cố gắng cho công việc sáng tác. Rất nhiều tác giả song song với việc tư duy để hoàn thiện kịch bản đề cương đã đăng ký tổ chức trại, còn có những ý tưởng mới thai nghén, thậm chí có những sản phẩm sơ khảo được hoàn thành ngay tại trại. Sự nỗ lực của các tác giả trong thời gian ở trại là rất đáng khuyến khích và trân trọng. Được biết, 15 kịch bản của 15 tác giả tham dự trại sáng tác Vũng Tàu tháng 7/2014 đều sẽ được đưa vào làm phim trong kế hoạch sản xuất năm 2014 – 2015 của hãng Họat hình. Ngoài ra, 40% kịch bản của trại sáng tác trước đó đã được khai thác. Số còn lại sẽ tiếp tục sửa chữa nâng cao để đưa vào sản xuất.

Hiệu quả của hoạt động trại sáng tác với riêng hãng phim Hoạt hình còn được thể hiện ở việc: 7 trong số 15 kịch bản dự trại sáng tác Tam Đảo (do Hội Điện ảnh tổ chức) hồi đầu năm đã được hãng này đưa vào sản xuất trong năm 2014 và đến nay đã có kịch bản sản xuất gối cho năm 2015, nhờ đó mà hãng tránh tình trạng ăn đong, không còn cảnh đạo diễn chờ kịch bản nữa mà ngược lại các chồng kịch bản hay đang chờ đạo diễn. Đây chính là động lực cũng là điều kiện để chất lượng phim hoạt hình của hãng ngày càng tốt hơn.

Lợi thế của trại sáng tác kịch bản còn thể hiện ở chỗ: Khi các tác giả (thuộc nhiều thế hệ khác nhau) cùng gặp mặt tại một chỗ, trong một khoảng thời gian tuy không dài - 10 ngày – nhưng nhờ thế, họ sẽ có môi trường giao lưu học hỏi lẫn nhau. Tham gia trại sáng tác dành cho kịch bản Họat hình tại Vũng Tàu 7/2014 có 11 trại viên lớn tuổi và 4 trại viên trẻ, trong đó có người hiện là sinh viên năm 3 Ngoại thương Hà Nội và năm 4 đại học Hàng Hải, Hải Phòng. Những trại viên lớn tuổi sẽ thể hiện lợi thế về trải nghiệm cuộc sống và làm nghề, còn những trại viên trẻ sẽ chia sẻ về sở thích của tuổi trẻ thời nay như một chất liệu để các nhà biên kịch khác tham khảo về tính hấp dẫn, tươi vui của hoạt hình. Nói như nhà biên kịch Văn Trầm là “xin ý kiến góp ý của các bạn trẻ làm sao cho hấp dẫn vì họ trẻ nên có lợi thế gần gũi với thiếu nhi, trong khi phim hoạt hình là hướng tới lứa tuổi thiếu nhi với hai yếu tố: Hấp dẫn và có ý nghĩa giáo dục. Nếu thiếu 1 trong hai yếu tố thì sẽ bổ sung.” Cũng theo nhà biên kịch Văn Trầm thi khi đi trại, sẽ có cơ hội “tìm được người hợp gu, cùng nhau trao đổi vài ngày tất sẽ bật ra được ý tưởng hay, thú vị.”

Đôi điều còn lại

Tuy nhiên, công tác tổ chức trại sáng tác vẫn còn có những “băn khoăn” cả về phía nhà tổ chức lẫn các trại viên. Cụ thể, việc sắp xếp cho gần 20 con người, gồm nhiều lứa tuổi, từ các ngành nghề khác nhau vì có những nhà biên kịch chuyên và không chuyên cùng tham gia ăn, nghỉ, sáng tác tại một địa điểm trong hơn 10 ngày là điều không đơn giản. Chưa kể, để mang lại sự thuận lợi và nguồn cảm hứng mới cho các trại viên, đơn vị tổ chức thường bố trí cho các trại viên miền Nam tham dự trại sáng tác ở miền Bắc và ngược lại nên chỉ riêng việc di chuyển cũng rất vất vả, điều này rất cần sự hợp tác cũng như ý thức sinh hoạt tập thể của các trại viên. Thêm vào đó, nhà biên kịch vốn là những người cá tính và sẵn sàng bảo vệ đến cùng quan điểm của họ nên đôi khi cũng có những tình huống không mong muốn xảy ra giữa các trại viên và cán bộ quản lí trại sáng tác. Cụ thể, một số trại viên lớn tuổi cảm thấy bị áp lực khi cán bộ quản lý cũng là biên tập viên của hãng phim Hoạt hình mong muốn họ tích cực hơn nữa trong việc hoàn thiện đề cương, vốn là tiêu chí để các trại viên được chọn tham gia trại sáng tác...

Nhìn lại trại họat hình vừa kết thúc trong tháng 7 vừa qua, tuy số lượng trại viên là những người trẻ chiếm 1/3 nhưng thiết nghĩ, vẫn cần nhiều hơn nữa những cây viết ít tuổi. Bởi, ai cũng biết, hoạt động sản xuất phim ảnh hiện nay cần được trẻ hóa đội ngũ theo thời gian. Và phim hoạt hình, với đặc thù riêng của mình, lại càng không thể thiếu vắng các tác giả trẻ, họ góp mặt càng nhiều càng tốt. Điều này liên quan đến công tác tuyển chọn tác giả tham dự trại với mong muốn làm mới không khí trại từ chính những người mới đến nhằm tạo ra bước đột phá về khâu tổ chức và nguồn cung cấp kịch bản.

Được biết, sau trại sáng tác Vũng Tàu 7/2014, sắp tới Hội Điện ảnh Việt Nam sẽ tổ chức hai trại sáng tác ở Vũng Tàu và Tam Đảo dành cho các biên kịch phim truyện điện ảnh, truyền hình, phim tài liệu.

Các cây viết trẻ tại trại sáng tác hoạt hình Vũng Tàu 2014

Trương Thị Hồng Tươi, 29 tuổi, Nhân viên phòng quản lý chất lượng, thành phố Hải Dương

Qua 10 ngày tham dự trại sáng tác kịch bản phim hoạt hình tại Vũng Tàu, tôi thấy rằng đây là một hoạt động rất bổ ích cho những người viết kịch bản không chuyên và chuyên nghiệp. Bản thân tôi là người viết không chuyên lại là lần đầu tiên viết kịch bản phim hoạt hình và được hội đồng lựa chọn đi trại nên có nhiều cảm xúc rất đặc biệt. Khi nhận được tin mình là 1 trong 15 trại viên tham dự trại sáng tác, tôi bất ngờ và sung sướng lắm. Bởi, tôi nghĩ những người trẻ, chưa có kiến thức cũng như kinh nghiệm thì rất khó được hội đồng để mắt tới. Không ngờ, kịch bản của mình lại được chọn. Tôi rất ấn tượng với sự nhiệt tình, cẩn thận, chu đáo của các anh chị quản lý trại cũng như các anh chị biên tập, ban cố vấn, hội đồng của Hãng phim hoạt hình Việt Nam. Thời gian ở trại sáng tác, chúng tôi đã được các anh chị của Hãng, các trại viên chia sẻ những kinh nghiệm quý báu về cách viết kịch bản phim hoạt hình. Ngoài ra, chúng tôi còn thấy được sự thân thiện, hòa đồng của các anh chị. Phía Hãng phim cũng như Hội điện ảnh, Ban quản lý Nhà sáng tác Vũng Tàu đã tạo mọi điều kiện tốt nhất cho chúng tôi sáng tác cũng như tham gia các hoạt động ngoài lề khác. Rất mong trong thời gian tới Hội điện ảnh, cũng như Hãng phim hoạt hình ViệtNam tổ chức nhiều hơn những hoạt động sáng tác bổ ích như thế này. Qua đợt trại sáng tác này, chúng tôi sẽ cùng với ban biên tập của Hãng phim hoạt hình hoàn thiện tốt kịch bản của mình. Hi vọng trong thời gian tới, những kịch bản này, cũng như những kịch bản mới sẽ được sử dụng để sản xuất phim phục vụ khán giả.

Bùi Thị Thanh Huyền, sinh viên năm thứ 4, đại học Hàng Hải, Hải Phòng:

Đây là lần thứ 2 tôi được tham dự trại sáng tác kịch bản phim hoạt hình. Sau mỗi lần tham dự trại, tôi thấy mình trưởng thành hơn nhiều về cách viết cũng như ngày càng thêm yêu mến phim hoạt hình Việt Nam. Riêng với trại sáng tác Vũng Tàu, 10 ngày tham gia trại đã để lại trong tôi rất nhiều kỉ niệm. Những trại viên trong đòan có cả những bác lớn tuổi và cả những bạn trẻ đến từ nhiều nơi. Mỗi người với một cá tính, một đặc trưng vùng miền riêng, nhưng tất cả đều mang trong mình niềm say mê với điện ảnh, với hoạt hình. Bởi vậy, mọi người trong đòan nhanh chóng hòa đồng. Đặc biệt, phong cảnh và cuộc sống ở thành phố Vũng Tàu đã bồi đắp thêm nhiều cảm hứng sáng tác cho tôi và các thành viên trong đòan. Là một sinh viên đang theo học chuyên ngành kinh tế, tôi cảm thấy thật may mắn khi được tham gia trại sáng tác. Đây thực sự là một sân chơi ý nghĩa mà Hội điện ảnh, hãng phim hoạt hình Việt Nam dành cho những ai yêu mến và muốn cống hiến cho hoạt hình nước nhà.

P.V