Tọa đàm sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2018: 10 năm xã hội hóa được gì, mất gì?

 (TGĐA) – Không chỉ cùng đánh giá lại những tác phẩm điện ảnh và truyền hình trong năm, “Tọa đàm sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2018” còn nhấn mạnh vào 3 vấn đề lớn của ngành điện ảnh là Hiệu quả xã hội hóa sau 10 năm – được và mất; Vai trò của nhà nước trong xu thế hiện nay và Đánh giá chất lượng của những bộ phim Việt doanh thu bom tấn…

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi Cánh diều 2018: 'Song Lang' gõ phách mấy nhịp Vàng?
toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi Có gì hấp dẫn tại giải Cánh diều năm nay?
toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi 14 phim truyện điện ảnh tham dự giải thưởng Cánh diều 2018
toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi Điện ảnh Việt Nam 2018: Những sự kiện nổi bật
toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
“Tọa đàm sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2018” là một trong những hoạt động của giải thưởng Cánh diều 2018

“Tọa đàm sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2018” là một trong những hoạt động của giải thưởng Cánh diều 2018 vừa diễn ra sáng ngày 09/04/2019 tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tọa đàm do nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát – Phó Chủ tịch Hội điện ảnh Việt Nam; nhà báo Đinh Trọng Tuấn – Tổng biên tập Tạp chí Thế giới điện ảnh, Trưởng ban Lý luận phê bình Hội điện ảnh Việt Nam và đạo diễn Đào Bá Sơn – Phó chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hội điện ảnh Việt Nam đứng vai trò chủ tọa. Tới tham dự đại diện cho cơ quan trung ương có bà Trần Phương Lan - Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa Văn nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương; Ông Dương Thế Trung - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM; NSND Đặng Xuân Hải – Chủ tịch Hội điện ảnh Việt Nam cùng rất nhiều nghệ sỹ điện ảnh, các nhà sản xuất phim, nhà phê bình cùng các cơ quan báo chí truyền thông.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
NSND Đặng Xuân Hải – Chủ tịch Hội điện ảnh Việt Nam
toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Đạo diễn, NSND Phạm Minh Trí – Trưởng ban giám khảo phim Hoạt hình

Thông qua 162 phim gửi tới tham dự, 4 nghệ sỹ điện ảnh đại diện cho hội đồng giám khảo giải thưởng Cánh diều 2018 cũng phần nào cung cấp cho đại biểu tới tham dự tọa đàm cái nhìn toàn cảnh về sáng tác trong năm 2018. Ở thể loại phim hoạt hình, ngoài đánh giá về những yếu tố được và chưa được của các tác phẩm tham gia, đạo diễn, NSND Phạm Minh Trí – Trưởng ban giám khảo phim Hoạt hình nhấn mạnh về việc hoạt hình Việt Nam vẫn nằm ngoài dòng chảy xã hội hóa điện ảnh. Cho đến thời điểm này, dù đã có tín hiệu lạc quan khi tập đoàn tư nhân Vingroup đầu tư vào phim hoạt hình với việc ra đời hãng phim Vintata thì việc có một bộ phim hoạt hình chiếu rạp vẫn là một câu chuyện xa vời. Ngoài ra, phim hoạt hình vẫn chưa có được những series dài tập và đầu ra hiện nay vẫn loay hoay bế tắc.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Đạo diễn, NSND Lê Hồng Chương – Trưởng ban giám khảo phim tài liệu khoa học

Cũng thông qua các bộ phim tham dự giải Cánh diều 2018, đạo diễn, NSND Lê Hồng Chương – Trưởng ban giám khảo phim tài liệu khoa học chia sẻ niềm vui khi nhìn thấy trong một vài tác phẩm ở thể loại này đã “tiệm cận cách làm phim thế giới mà không mất đi cái riêng của mình”. Tuy nhiên, điều đáng buồn là nhiều phim vẫn dựa quá nhiều vào lời bình và thiếu kịch tính.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Đạo diễn Nguyễn Quốc Hưng, ủy viên Ban giám khảo phim truyện truyền hình

Trước sự kém sôi động của thể loại phim truyền hình thời gian gần đây, đặc biệt là ở thị trường phía nam, đạo diễn Nguyễn Quốc Hưng, ủy viên Ban giám khảo phim truyện truyền hình khá lạc quan khi cho rằng, tương lai dòng phim này sẽ trở lại quỹ đạo vốn có nếu nhìn vào 13 bộ phim được lựa chọn tham dự giải thưởng Cánh diều năm nay. 13 phim là 13 màu sắc rất riêng, không bị một chiều theo kiểu được các nhà sản xuất bắt thị hiếu ưa thích. Ngôn ngữ phim trẻ trung hiện đại và thậm chí, có những phim là bữa tiệc về thị giác. Đó là tín hiệu khá lạc quan cho sự chuyển mình thay đổi tích cực ở thể loại này.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
PGS, TS Trần Luân Kim – Trưởng ban giám khảo Phim truyện điện ảnh

Đánh giá về sản xuất phim điện ảnh năm 2018 thông qua 14 tác phẩm dự thi giải thưởng Cánh diều, PGS, TS Trần Luân Kim – Trưởng ban giám khảo Phim truyện điện ảnh nhấn mạnh yếu tố “khán giả” trong tình hình chung hiện nay. Ngoài yếu tố khách quan là mặt bằng xem phim của khán giả đã cao hơn thì mặt khác, thông qua tác phẩm của mình, các nhà làm phim đã cố gắng nâng giá trị phim, kéo gu thưởng thức của khán giả lên cùng. Chính vì yếu tố này, PGS, TS Trần Luân Kim nhấn mạnh “vì gu khán giả cũng nâng cao nên phim ăn khách bây giờ cũng là một tiêu chí đánh giá phim hay, khác với những năm về trước”. Tuy nhiên, phim Việt vẫn còn khá nhiều nhược điểm hay bất cập như thiếu kịch bản hay, chủ đề vẫn chỉ tập trung thỏa mãn khách hàng là khán giả, các phim vẫn chỉ đề cập vấn đề vụn vặt trong đời sống, các vấn đề bức xúc xã hội chưa có, thiếu tiếng cười châm biếm, thiếu giá trị văn học và văn hóa dân tộc…

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Nhà báo Đinh Trọng Tuấn - Trưởng ban Lý luận phê bình Hội điện ảnh Việt Nam còn nhấn mạnh về đánh giá chung về hiệu quả xã hội hóa điện ảnh sau 10 năm thực hiện

Ngoài đánh giá lại tình hình sản xuất phim thông qua những tác phẩm được sản xuất trong năm 2018, nhà báo Đinh Trọng Tuấn - Trưởng ban Lý luận phê bình Hội điện ảnh Việt Nam còn nhấn mạnh về đánh giá chung về hiệu quả xã hội hóa điện ảnh sau 10 năm thực hiện. Trong đó, vai trò của các nhà sản xuất tư nhân, của nhà nước đang và nên như thế nào.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Nhà biên kịch – nhà lý luận phê bình Đoàn Tuấn

Một điểm khá buồn ở tọa đàm lần này là sự thờ ơ của một số nhà sản xuất phim tư nhân khi không mặn mà với việc tham dự, chính vì thế, khi lên phát biểu về nhìn lại 10 năm xã hội hóa điện ảnh, nhà biên kịch – nhà lý luận phê bình Đoàn Tuấn đã ví von rằng, chúng ta lên tiếng như “ầm ầm tiếng sóng vây quanh ghế ngồi”. Đó cũng là thái độ chung của nhiều nhà sản xuất phim tư nhân ở Việt Nam sau 10 năm xã hội hóa – có rất ít phim mang hơi hướng nghệ thuật, hướng tới xây dựng văn hóa, vẻ đẹp con người Việt Nam mà chỉ chạy theo lợi nhuận, doanh thu. Nếu nhà nước bỏ quên điện ảnh, không có một biện pháp thì những phim kiểu này sẽ biến mất trong dòng chảy điện ảnh. Nhà biên kịch Đoàn Tuấn cũng đưa ra con số thống kê và thực trạng đáng buồn về đầu ra của điện ảnh Việt hiện nay khi hệ thống rạp chiếu phần lớn nằm trong tay các tập đoàn nước ngoài. Mặt khác, việc nhập phim nước ngoài ồ ạt không những đè bẹp nền điện ảnh Việt còn tạo nên thị hiếu, khẩu vị một chiều không chỉ cho khán giả Việt mà còn áp đặt lên chính tư duy,tư tưởng của các nhà làm phim tư nhân hiện nay. “Sợ nhất là nhà nước không quan tâm tới văn hóa, để thị trường thao túng văn hóa, mà để như thế thì thực sự đáng lo”, nhà biên kịch Đoàn Tuấn nhấn mạnh.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát – Phó Chủ tịch Hội điện ảnh Việt Nam

Ý kiến của nhà biên kịch Đoàn Tuấn nhận được khá nhiều sự đồng tình từ các nghệ sỹ tham dự tọa đàm như nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát, nhà phê bình Tô Hoàng, nhà báo Ngô Ngọc Ngũ Long, nhà phê bình Đỗ Lệnh Hùng Tú… Nhà biên kịch Hồng Ngát, từng đứng cương vị quản lý trong ngành điện ảnh, ngoài đưa ra nhiều giải thích khá rõ về những bất cập trong việc nhập phim thì cũng khá buồn khi thị hiếu điện ảnh Việt sau xã hội hóa khá nghèo nàn, chỉ dừng ở ba thể loại Hài, kinh dị và hành động.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Nhà phê bình Đỗ Lệnh Hùng Tú
toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
nhà phê bình Tô Hoàng
toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Nhà báo Ngô Ngọc Ngũ Long

Từ việc nhập phim ngoại theo thị hiếu, remake kịch bản cho đến đầu ra đều bị các công ty phát hành nước ngoài cầm trịch, nhà báo Ngô Ngọc Ngũ Long mở đầu bài phát biểu bằng một cảm thán “thực tế của chúng ta là có nền điện ảnh cực kỳ cai căng cả truyền hình và điện ảnh”. Bà lấy ví dụ về việc từng tuyển phim chọn tham dự tuần phim Việt ở Hungary cách đây không lâu nhưng không thể thấy một tác phẩm điện ảnh nào mang tính thời sự của đất nước hay đậm chất dân tộc. Và cuối cùng, ngoài lựa được một hai phim ít ỏi hiện nay, ban tuyển chọn đã phải tìm những phim từ rất lâu như Mùa len trâu để tham dự. Ngoài ra, sự lai căng đó còn ảnh hưởng mạnh tới văn hóa của giới trẻ hiện nay, điển hình như bạo lực học đường, cách ứng xử của giới trẻ - xuất hiện nhiều trong những phim remake. “Chúng ta đang thể hiện phim ảnh bằng cách nhìn của người Hàn Quốc và với rạp chiếu trong tay họ, thành hay bại của chúng ta là do họ quyết định”, nhà báo Ngô Ngọc Ngũ Long nhấn mạnh.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Nhà phê bình - tiến sỹ Ngô Phương Lan

Thừa nhận nhìn bằng con mắt khách quan cũng như lạc quan, nhà phê bình - tiến sỹ Ngô Phương Lan nhấn mạnh rằng, điện ảnh Việt sau 10 năm xã hội hóa có rất nhiều điểm tích cực. Nhất là nhìn vào những năm gần đây, khi các nhà sản xuất tư nhân bắt đầu nhẩm tính những bài toán làm phim mà không quá quan trọng tới việc thu hồi vốn, ví dụ như Song Lang. Đó là những tác phẩm hướng tới giá trị nghệ thuật, tới bản sắc dân tộc và điều đó cần được khuyến khích, động viên. Từng đứng trên cương vị quản lý đầu ngành của điện ảnh, tiến sỹ Ngô Phương Lan ngoài nhấn mạnh vai trò quan trọng của nhà nước trong dòng chảy xã hội hóa điện ảnh hiện nay thì cũng giải thích rõ những bất cập, vướng mắc ở nhiều điều luật ảnh hưởng tới việc hỗ trợ điện ảnh Việt, ví dụ như việc tạo quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh thông qua % doanh thu bán vé. Theo bà, đây là việc mà không chỉ các cơ quan tổ chức điện ảnh mà cả nghệ sỹ cũng phải hiểu để tiếp tục đồng hành trên con đường tìm ra đáp án cho nền điện ảnh Việt Nam. Ngoài tìm đường cho quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh, theo tiến sỹ Ngô Phương Lan, chúng ta cũng không nên bắt điện ảnh phải gánh vác quá nhiều sức nặng dân tộc trên vai và để dần định hướng lại thước đo cho các nhà làm điện ảnh, trong đó có tư nhân thì những giải thưởng điện ảnh như Cánh diều chẳng hạn, cần khuyến khích những bộ phim có giá trị nghệ thuật, hướng tới giá trị nhân văn, bản sắc dân tộc.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Đạo diễn, NSND Đào Bá Sơn – Phó chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hội điện ảnh Việt Nam

Đồng cách nhìn lạc quan với tiến sỹ Ngô Phương Lan, đạo diễn, NSND Đào Bá Sơn trong bản tổng kết ý kiến tọa đàm cũng nhấn mạnh 6 hiện tượng của điện ảnh Việt trong năm 2018 mà “nhìn bằng con mắt nhân ái thì thấy vui”. Ngoài những con số thống kê tích cực về số lượng và chất lượng phim Việt tăng theo từng năm, khán giả kéo tới rạp tịnh tiến cũng như sự cạnh tranh công bằng của phim Việt với phim ngoại trong những năm gần đây thì ông cũng nhấn mạnh việc số lượng rạp ngày càng mở rộng cũng là tín hiệu mừng cho những nhà sản xuất phim trong việc thu hồi vốn. Bên cạnh đó, NSND Đào Bá Sơn cũng đề cập tới việc trống vắng những phim về đề tài chiến tranh, phim lịch sử, những phim về hiện thực nóng bỏng của xã hội cũng như những phim kích thích lòng yêu nước, phim nghệ thuật hướng tới giá trị tâm hồn… Những điều đó rất cần bàn tay của nhà nước can thiệp, quan tâm như nhiều nền điện ảnh trên thế giới. Và đó, cũng là lý do cho những tọa đàm như hôm nay và con đường đi của điện ảnh Việt. Như NSND Đặng Xuân Hải – Chủ tịch Hội điện ảnh nhấn mạnh: “Chúng ta tổ chức hội thảo này hàng năm ngoài việc để rút ra những bài học, những trao đổi để phim Việt sang năm tốt hơn thì còn là cho một mục tiêu chung: Một nền điện ảnh Việt phát triển. Hãy đừng phân biệt nhà nước và tư nhân nữa, mà hãy gọi đó là điện ảnh Việt Nam”.

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi
Chúng ta tổ chức hội thảo này hàng năm ngoài việc để rút ra những bài học, những trao đổi để phim Việt sang năm tốt hơn thì còn là cho một mục tiêu chung: Một nền điện ảnh Việt phát triển
toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi Lễ trao giải thưởng Hội Điện ảnh Việt Nam - Cánh diều 2018 được tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh

(TGĐA) - Với mục đích tôn vinh những cá nhân, tập thể đã đóng góp tài ...

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi Đạt doanh thu hơn 200 tỷ, bom tấn 'Hai Phượng' trở thành ông vua phòng vé Việt mọi thời đại

(TGĐA) - Sau gần 4 tuần công chiếu cùng lúc ở hai thị trường Việt Nam và Mỹ và sau ...

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi 'Song Lang' sẽ nối tiếp 'Hai Phượng' trở thành ‘hiện tượng phòng vé’ tại nước ngoài?

(TGĐA) - Mặc dù được công chiếu đã lâu, tuy nhiên, những gì mà Song Lang ...

toa dam sang tac dien anh phim truyen hinh 2018 10 nam xa hoi hoa co gi Cần lắm những tọa đàm như nhìn lại “Sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2016”

(TGĐA) - Đã lâu lắm rồi kể từ Tọa đàm “Thực trạng điện ảnh Việt ...

Gia Hoàng