Một số điểm chú ý về quá trình nghiên cứu khi xây dựng nhân vật

Bước khởi đầu trong xây dựng nhân vật là nghiên cứu, một từ mang đúng sắc thái khoa học vốn có. Thực chất công việc của nhà biên kịch giống như sự khai phá đơn độc trên một vùng đất mới. Vì vậy, nhà biên kịch cần nghiên cứu để tạo ra những nhân vật có cảm giác là thật. Cần yêu thích các hoạt động nghiên cứu, tìm hiểu thật kỹ bối cảnh nhân vật, cần khéo léo trải những tri thức này trên mặt giấy. Bạn có thể tìm hiểu trên sách vở, ở thư viện, lang thang trên mạng hay đến những nơi làm việc giống chỗ làm việc của nhân vật. Hãy tin rằng, thu thập được càng nhiều thông tin càng có ích cho công việc xây dựng nhân vật.

(TGĐA) - Xây dựng nhân vật là một phần vô cùng quan trọng trong quá trình viết kịch bản. Nhân vật không chỉ tồn tại trong môi trường chân không. Nhân vật là sản phẩm của môi trường. Dù thế nào chăng nữa cũng phải xây dựng nhân vật trong mối tương quan giữa anh ta và môi trường xung quanh.


Nhà biên kịch không thể ngồi nhà bịa ra mọi thứ bắt khán giả tin. Nghiên cứu là khâu đầu tiên định hình quá trình xây dựng nhân vật.

Diễn viên Helen Mirren trong phim The Queen

Nghiên cứu xây dựng nhân vật cũng là chọn lọc thông tin. Chiều sâu của nhân vật giống như phần chìm của tảng băng trôi. Khán giả thực sự chỉ thường nhận thấy bề nổi của công việc biên kịch, chỉ gần 10% những điều nhà biên kịch chuẩn bị và hiểu biết về nhân vật. Chính vì thế hãy đặt mình vào hoàn cảnh của nhân vật để tưởng tượng ra những điều mình muốn biết, muốn tham gia cùng nhân vật để chọn lựa những chi tiết đáng chú ý nhất.

Tất cả các nhân vật đều có một nền tảng văn hóa bao gồm các yếu tố như dân tộc, tầng lớp xã hội, đặc trưng vùng miền, nền tảng học vấn...Rủi thay, có một số nhân vật nằm ngoài thời đại của chúng ta, nhà biên kịch không thể trực tiếp tìm hiểu. Lúc này nhà biên kịch phải tận dụng mọi con đường tiếp cận gần nhất đến hình tượng nhân vật muốn xây dựng. Nếu không có cách nào chắc chắn về thông tin của mình (như trước công nguyên người ta ăn mặc thế nào, những phong tục của một bộ tộc đã tuyệt chủng...) thì nhà biên kịch phải tìm cách xây dựng một hệ thống thông tin toàn diện để các yếu tố về nhân vật không đối chọi nhau.

Thời gian nghiên cứu đôi khi có thể kéo dài hơn cả công việc viết kịch bản. Khoảng thời gian này sẽ phụ thuộc vào việc bạn đã viết được bao nhiêu trước khi bắt đầu và những khó khăn cố hữu xuất hiện khi nhân vật bắt đầu hành động.

Diễn viên Tom Hank trong phim The terminal

Nếu bạn nghĩ mình đang thực sự nghiên cứu để xây dựng một nhân vật có dấu ấn thì hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau đây:

1. Điều gì mà mình cần biết về tình huống, bối cảnh của những nhân vật trong kịch bản?

2. Mình có hiểu về các yếu tố văn hóa thuộc về họ?

3. Mình có hiểu về những quy luật, niềm tin, thái độ của con người trong nền cảnh văn hóa lúc đó?

4. Mình có từng gặp, nói chuyện hay sinh sống với người nào thuộc thời kỳ văn hóa đó không?

5. Mình có hiểu được vì sao mà cách sống của họ có những điểm khác và giống với bản thân mình không?

6. Mình đã dành đủ thời gian cho các nhân vật khác nhau chưa hay chỉ rập khuôn xây dựng những nhân vật cứng nhắc với vài vụ đụng độ?

7. Những gì mình làm có trùng một số chi tiết thuộc nghề nghiệp của nhân vật không?

8. Mình đã có được cảm giác về công việc của các nhân vật không, những cảnh chi tiết về những hoạt động thường ngày của nhân vật có đáng tin không? Những người khác có cảm nhận gì về những miêu tả này?

9. Vốn từ của mình có đủ để có thể dùng từ tự nhiên và thoải mái trong những đoạn hội thoại của nhân vật?

10. Mình có biết nhân vật của mình sống ở đâu? Hình dáng mảnh đất đó, những chú ý khi đi bộ trên đường phố của khu vực đó?

11. Mình có hiểu biết về khí hậu, những hoạt động ngoài trời, những thói quen đặc biệt của người dân, âm thanh và hương vị đặc trưng của địa phương này?

12. Mình có biết những đặc điểm của địa phương này khác với nơi mình sống ở điểm nào, điều đó ảnh hưởng như thế nào đến nhân vật?

13. Khi thời gian của kịch bản không cùng với thời đại mình đang sống mình có biết được đặc điểm ngôn ngữ, lối sống, phục trang, quan hệ, ảnh hưởng của thời đại đó hay không?

14. Mình có đọc được tác phẩm văn học nào viết ở thời kỳ đó để biết được những từ ngữ mà người thời đó hay dùng và bị cấm dùng hay không?

15. Trong quá trình khiên cứu về nhân vật, liệu mình có sẵn sàng để nhờ đến sự giúp đỡ của những chuyên gia về những lĩnh vực đặc thù hay không?

Hãy cố gắng để đạt đến tất cả những câu trả lời có. Việc tìm hiểu sẽ đặt nền móng vững chắc cho những tưởng tượng bay bổng tiếp theo của bạn.

Diễn viên Forest Whitaker trong phim The last king of scotland

Bắt đầu viết như thế nào? Hãy chắc rằng, bạn không bắt đầu trên một mớ hỗn độn. Việc thu thập thông tin đã mệt mỏi rồi, nếu không sử dụng nó hợp lý thì thật đáng tiếc. Rất nhiều thầy dạy viết kịch bản đều dạy các học trò: “Hãy viết những gì bản thân hiểu rõ nhất”. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều kịch bản đều xuất phát từ một kỷ niệm hay ấn tượng sâu đậm của tác giả. Nếu chính biên kịch không tin vào sự tồn tại của nhân vật cũng như những diễn biến quanh nó, đừng hy vọng sẽ thuyết phục được khán giả tin.

Mỹ Trang

(Tổng hợp)