Mamma Roma: Bài ca đẹp về tình mẫu tử

(TGĐA) - Ra đời vào những năm đầu thập niên 60 của thế kỷ 20, Mamma Roma của đạo diễn lừng danh người Ý Paolo Pasolini đã vượt qua hàng trăm những tác phẩm khác cũng thuộc đề tài này, trở thành biểu tượng ngời sáng của tình mẫu tử thiêng liêng và tôn kính. Ẩn sau lớp hình ảnh đen trắng buồn bã đến thảm thương là tinh thần của một người mẹ Ý tiêu biểu cho hàng triệu những người mẹ trên khắp hành tinh yêu thương và hi sinh mãnh liệt vì cuộc đời của đứa con trai bé bỏng.

Một câu chuyện đẹp

Bộ phim xoay quanh câu chuyện của Mamma Roma – một người phụ nữ từng là gái điếm nhưng đã bỏ nghề và muốn làm lại cuộc đời. Mamma Roma chuyển sang nghề bán rau quả và ngày ngày chăm chỉ làm việc nuôi sống bản thân và cậu con trai 16 tuổi của mình là Ettore. Nhưng đến một ngày Ettore phát hiện ra quá khứ nhơ nhớp của mẹ và cậu phản kháng, bất mãn. Trong phút bốc đồng cậu đã ăn trộm đồ trong bệnh viện và phải vào tù.

Cnh_trong_phim_Mamma_Roma_3

Cảnh trong phim Mama Roma

Có thể nói, đọng lại dưới lớp lang hình ảnh đen trắng với những khung hình bức bối, ngột ngạt khắc tả đời sống bế tắc của một bộ phận người dân Ý sau thế chiến thứ hai là một tình mẫu tử vô cùng cao đẹp. Sự tương phản giữa hình ảnh và tinh thần của Mamma Roma cho người xem thấy được một khung trời của Địa Trung Hải không mộng mơ, ngọt ngào như người ta vẫn thường tưởng tượng. Đời sống hàng ngày của những người lao động sống dưới đáy cùng xã hội đầy bất công, nhọc nhằn đã được phản ánh đầy chân thực và khách quan dưới ống kính máy quay. Và hình tượng cô gái điếm hoàn lương Mamma Roma chính là tham chiếu cho nỗi đau khổ tột cùng cả về thể xác và tâm hồn ấy.

Cnh_trong_phim_Mamma_Roma_1

Cảnh trong phim Mama Roma

Điều đặc biệt của Mamma Roma là đạo diễn đã truyền tải đến cho người xem ý nghĩa nhân văn giản dị nhưng bao trùm lên tất cả mọi cuộc đời, số phận của người phụ nữ, đó là: dù người ta có là ai, có quá khứ như thế nào nhưng khi tạo hóa lựa chọn và ban cho họ đặc ân trở thành một người mẹ thì sợi dây của tình mẫu tử gắn bó cũng giúp họ sống tốt hơn, có trách nhiệm hơn với chính bản thân mình và đứa con. Tình yêu nồng nhiệt, sâu sắc , không cần phải nói thành lời mà toát lên trong từng hành động, từng sự quan tâm đối với con trai đã khiến chân dung của người mẹ bất hạnh ấy trở nên vĩ đại hơn bao giờ hết. Nhưng cậu con trai Ettore ngang bướng đã bao giờ có thể hiểu thấu được tình yêu thiêng liêng ấy từ người mẹ của mình. Cậu phản ứng mạnh mẽ khi biết sự thật mẹ của mình từng là gái điếm. Nỗi đau khổ và sự bất mãn với quá khứ của người sinh thành đã khiến cậu mắc sai lầm lớn trong đời. Tình yêu thương tỷ lệ nghịch với sự giày vò dữ dội trong tâm can đã khiến Ettore không chỉ làm tổn thương chính bản thân mình mà còn đẩy tình cảm mẹ con vào hố sâu ngăn cách. Những ân hận, sám hối muộn màng mà day dứt của Ettore trong cánh cổng sắt nhà ngục là nỗi đau thấm ướt tâm can người xem.

Với một kết thúc đầy ám ảnh, cái chết của Ettore cùng tiếng chuông nhà thờ vang lên sau khi Mamma Roma cũng định tự vẫn theo cậu con trai duy nhất khiến nỗi đau mất mát của người mẹ như tăng lên gấp nhiều lần. Hồi chuông hay tiếng khắc nguyện réo rắt nhưng len lỏi đến tận cùng trái tim, ngân nga, thương xót mà nặng trĩu đến ngàn đời?

Một bản thánh ca buồn

Ra đời năm 1962 và được coi như một áng thơ trữ tình chan chứa nước mắt về cuộc đời của một người phụ nữ bất hạnh tại thành Rome hoa lệ, Mamma Roma không chỉ đi theo xu hướng lột tả chân thực đến từng chi tiết trong đời sống khổ hạnh của một bộ phận những người dân lao động nghèo như tất cả các tác phẩm đậm đặc và theo chủ nghĩa Tân hiện thực khác mà còn thể hiện một tư duy mĩ học mới mẻ và rất trong sáng của Paolo Pasolini. Có một số ý kiến cho rằng, đoạn kết trong Mamma Roma của Paolo Posalini bị trùng lặp ý tưởng với một tác phẩm nổi tiếng khác cũng thuộc trường phái Tân hiện thực là Rome, open city của Roselini. Tuy nhiên, sự ảnh hưởng này không khiến Mamma Roma mất đi giá trị thẩm mỹ và nhân văn độc đáo của mình.

Cnh_trong_phim_Mamma_Roma

Cảnh trong phim Mama Roma

Trong con mắt của ông, cái thành phố chết chóc, đầy mùi mệt mỏi, bần hàn sau thế chiến dù được quay với nhiều góc máy đáng thương đến tội nghiệp nhưng vẫn có những trung cảnh, những nét vẽ tinh khôi khiến người ta bị choáng ngợp bởi vẻ đẹp nên thơ, hồn hậu như tính cách của Mamma Roma dưới vòm trời Rome.

Điểm ấn tượng trong các bộ phim của chủ nghĩa Tân hiện thực và cũng là dấu ấn trong Mamma Roma của Paolo Pasolini chính là kết cấu của câu chuyện rất mạch lạc và luôn kết thúc bằng những suy nghĩ, toan tính rất sâu sắc của đạo diễn. Trong Mamma Roma, đạo diễn đã mở ra một câu chuyện rất đỗi tự nhiên, nhẹ nhàng đưa khán giả bước vào thánh địa của riêng mình và kết thúc bằng một câu hỏi lớn chưa thể tìm được chìa khóa để mở. Cái chết của Ettore là một dấu chấm hết cho cuộc đời của chàng trai trẻ nhưng cũng có thể là một dấu chấm hết cho cuộc sống của người mẹ tội nghiệp, luôn lấy con trai mình làm lý lẽ và động lực để sống, để quên đi những năm tháng quá vãng mù mịt đã xa xôi.

Din_vin_Anna_Magnani__trong_vai_Mamma_Roma

Diễn viên Anna Magnani trong vai Mama Roma

Diễn xuất của nữ diễn viên không chuyên Anna Magnani đã trở thành linh hồn của tác phẩm này. Đây là tác phẩm đầu tiên và cũng là duy nhất trong sự nghiệp với nghệ thuật thứ bảy của bà. Không ai dám nghĩ một người phụ nữ không qua đào tạo trường lớp, chỉ với tố chất thiên bẩm và bản năng của mình lại có thể hóa thân tuyệt vời đến vậy trong vai diễn đòi hỏi bản lĩnh và sự từng trải. Tinh tế nhưng tự nhiên, sâu sắc nhưng không lên gân, lửa từ đôi mắt, giọng nói và ngôn ngữ hình thể của Anna đã làm người xem hoàn toàn thuyết phục và mê hoặc.

Mamma Roma (1962)

Độ dài: 106 phút

Kịch bản và đạo diễn: Pier Paolp Pasolini

Diễn viên: Anna Magnani, Ettore Garofolo, Franco Citti...

Mamma_roma_poster_2

Poster Mama Roma

Trong rất nhiều những tác phẩm đẹp về mẹ thì sự day dứt của Mama Roma lại trở thành một triết lý đẹp và sáng nhất cho mỗi người cảm nhận. Một kiệt tác của Tân hiện thực Ý và một kiệt tác của tình yêu nâng đỡ con người.

Hương Giang