Heerlen: Và tuyết đã rơi ngoài cửa sổ...

	Cầu tình ở Berlin
	Những mùa hoa bỏ lại
	Taj Mahal – Huyền thoại tình yêu
	Budapest: Lạc vào giấc mơ cổ tích
	Đừng dừng lại ở Pari

Con đường tuyết tuyệt đẹp trong sớm mai

Dick Gebuys, giáo sư của trường Sintermeeten mà sáng mai tôi sẽ đến giảng vài tiết bảo hôm nay cứ đi taxi về, mai sẽ có người của nhà trường đến đón, khách sạn nằm trong một khuôn viên nghỉ dưỡng rất tuyệt, rồi chúng tôi sẽ thấy. Ba người chia tay Dick và lên chiếc taxi Dick vừa vẫy được ở cửa ga. Tài xế là một người có tuổi. Tất cả các tài xế taxi tôi tìm thấy ở châu Âu đều là các ông già đã đến tuổi hưu. Ông tài xế già này cũng vậy. Ông ta lắng nghe Dick dặn dò để đưa chúng tôi về đúng địa chỉ đã được ghi trên giấy: Landgoed Overste Hof, 6372 VG Landgraaf.

Xe rời khỏi trung tâm, chỉ sau năm phút đã càng lúc càng vắng vẻ, thưa thớt mấy dãy biệt thự im lìm trong bóng đêm mùa đông, và rồi nhà cửa cũng nhường chỗ cho những rừng cây tăm tối. Tôi nhìn thấy tấm biển đề Landgraaf, bảo tài xế rằng có lẽ đã đến rồi đấy.

Ông ta loanh quanh một lúc rồi bắt đầu phải sử dụng định vị, và sau hồi quành đi quành lại, cho xe lao vào một lối mòn chỉ có thể nhìn thấy lờ mờ bằng đèn pha.

Nhà cửa cũng nhường chỗ cho những rừng cây tăm tối

Ngoài đường cái kia đã không một bóng người, con đường mòn này lại chỉ có lá cây dọc lối, và nó hun hút dẫn sâu vào trong rừng. Xe bắt đầu rẽ ngang rẽ dọc vô thức theo lối mòn. Những người trên xe bắt đầu sợ hãi. Ôi Dick Gebuys, anh cho chúng tôi ở chỗ nào thế này. Hay bác tài lạc đường? Nếu đây là một tài xế người Ấn Độ và khu rừng này nằm ở ngoại vi Kolkata thì hẳn tôi đã đinh ninh đến chín chín phần trăm cho cái kết của một kịch bản bi thảm. Nhưng tôi thấy người lái xe cũng bắt đầu làm dấu thánh khi cho xe chạy thêm một cây số đường rừng với những ngã rẽ bất thường mà vẫn chưa thấy dấu hiệu nào sáng sủa hơn. Khéo bác ta bắt đầu sợ chúng tôi chơi xấu cũng nên. Bác ta bảo chưa từng bén mảng tới đây bao giờ. Tất cả quang cảnh này, rõ ràng là những gì tôi vẫn nhìn thấy trong các bộ phim có cái tựa kiểu “Trang trại kinh hoàng” hoặc “Ngã rẽ tử thần”.

Quãng 10 phút sau thì ánh sáng hiện ra phía cuối con đường. Có một bãi đất trống, vài chiếc xe hơi đang đậu, và khu nhà một tầng. Đó là khách sạn của chúng tôi. Nếu Dick không nói trước rằng “Cô sẽ bất ngờ đấy, đó là một nơi phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp” thì có lẽ tôi đã phải gọi cho đường dây nóng lúc xe chớm đi vào rừng.

Những cánh rừng thưa ủ lạnh và tuồn hơi giá buốt vào đôi bàn tay chưa kịp xỏ găng. Nhiệt độ có lẽ đã xuống đến âm. Chúng tôi mệt mỏi kéo lê mấy chiếc vali khổng lồ qua ngách hành lang dài và hẹp rồi mở cánh cửa cuối đường. Cả ba đã ở trong một sảnh chờ ấm áp đối diện với những ánh mắt kinh ngạc không hiểu bầu đoàn này từ đâu chui ra. Phía bên kia sảnh, rất nhiều khách du lịch đang ngồi ăn bữa tối chậm rãi trong ngào ngạt hơi súp nóng và ánh nến vàng óng ánh phản chiếu lên cửa kính. Mãi sáng hôm sau dưới ánh mặt trời, tôi mới phát hiện ra rằng người lái xe không đi lối chính của nông trại mà đi cổng phụ nào đó nên mới lằng nhằng thế. Còn thực tế từ nhà nghỉ dưỡng ra đường cái sẽ chỉ mất vài phút nếu đi đúng cửa. Ngay cả cái ngách vào của chúng tôi cũng là cửa hậu khách sạn. Hèn chi mà vừa đẩy cửa đã thấy biển toilet lù lù và sự xuất hiện của chúng tôi lập tức gây ngạc nhiên cho các nhân viên lễ tân.

Một góc Heerlen

Sau khi làm thủ tục, người trực đêm dẫn chúng tôi băng qua một sân gạch rộng lạnh giá đúng kiểu nông thôn, và mở một cánh cửa gỗ đính liền vào tường đến nỗi không ai nhận ra đó là một cánh cửa. Nếu biết chắc đằng sau cánh cửa ấy có một không gian, thì hẳn chỉ có thể là một nhà kho. Chúng tôi kéo vali chui vào “kho”. Thôi thì sảy nhà ra thất nghiệp. Cái căn phòng ba giường, một lò sưởi, một toilet và một tủ đựng quần áo này có giá hơn 100 Euro. Mọi thứ trong phòng đều tuềnh toàng, đơn sơ như được tận dụng từ một kho chứa cỏ. Cửa hậu của phòng trông ra một khoảng trống tăm tối mà sau quãng đường kỳ dị vừa rồi, không ai trong chúng tôi dám hé rèm để nhìn ra xem bên ngoài là thứ gì. Chẳng ai bảo ai, thảy đều không muốn nằm trên cái giường sát cửa hậu. Vì thế, đêm ấy một giường bị bỏ không, một giường thì hai người ngủ lận.

Bình minh đầu tiên trên đất Hà Lan đánh thức tôi dậy bằng những tia sáng dịu dàng xuyên qua khe rèm. Tôi nhào ra cửa hậu. Hơi sương bám mờ mặt kính, nhưng vẫn có thể nhận ra những gì phía ngoài kia, không phải là vài cây thánh giá trên bia mộ như đêm qua chúng tôi tưởng tượng, mà là một khu vườn phủ đầy những bông tuyết non đang tan chảy.

Mặt cỏ ướt rượt sương giá. Góc vườn có bộ bàn ghế gỗ mộc cọc cạch, nếu giờ là mùa hè thì hẳn khách nghỉ lại đã mang lon bia ra ngồi đó mà nhâm nhi sung sướng. Những đọt nắng trong vắt đầu ngày luồn qua những đám mây dày và phủ lên sân gạch ẩm ướt. Mở cửa trước, thấy mình đang đứng giữa sân trong của một ngôi nhà kiểu nông trại, bốn bề quây kín những dãy một tầng bằng gạch đỏ xinh xắn, vươn lên từ sau mái nhà những ngọn cây hàn đới còn mờ ảo trong buốt giá.

Nông trại đang hừng đông. Tôi thấy lạnh lắm. Lần đầu tiên sang châu Âu vào thời tiết đông xuân. Với khả năng chịu lạnh rất kém, không hơi đâu mà đi bách bộ vào giờ này như những người bản địa dù không khí có trong vắt và tinh khiết đến độ muốn đóng lọ đem về nhà mà hít hà cho trường thọ. Dick đã cử một cô giáo dạy văn tên là Maastricht đến đón chúng tôi. Maastricht không nói được nhiều tiếng Anh, nên quãng đường từ nông trại đến trường Sintermeerten, nơi tôi sẽ giao lưu và trợ giảng trong ba ngày, chỉ kéo dài trong im lặng.

Những ngôi nhà chìm trong màu trắng của tuyết phủ

Chúng tôi dừng lại ở bãi đậu của trường. Đám học trò lũ lượt đạp xe tới lớp với đôi má đỏ hồng hồng vì giá lạnh. Hà Lan có lẽ chuộng xe đạp nhất trên thế giới. Người Heerlen thì có khi ưa xe đạp nhất Hà Lan. Việt Nam lâu rồi đã mất cái danh hiệu là quốc gia của xe đạp. Giờ ra đường Hà Nội hiếm lắm mới bắt gặp vài chiếc xe không động cơ, nếu có thì chỉ có thể là của mấy cháu cấp hai, của một gã mua phế liệu dạo, một bà trung niên nhà quê buôn mấy mớ rau muống ở yên sau hoặc cụ già đã về hưu từ cả thập niên. Đi xe đạp ở cái thành phố ô nhiễm, kẹt xe, nắng mưa thất thường thực là muốn tự sát. Nhưng ở Heerlen đây thì đáng yêu biết bao những con người trên yên xe đạp. Lũ học trò mặc áo khoác to sụ cuống quýt dựng xe trước khi lao vào tòa nhà.

Đám học trò lũ lượt đạp xe tới lớp với đôi má đỏ hồng hồng vì giá lạnh

Hôm ấy chúng tôi ăn trưa ở nhà Dick. Thực ra Dick cũng không định mời, lý do vì sống độc thân nên nhà cửa là một đống lộn xộn, và tất cả đám hổ lốn ấy sẽ làm Dick xấu hổ. Nhưng cũng chính vì lời giải thích này mà chúng tôi càng tò mò, cứ nhất định bảo không sao đâu. Dick bảo nhà cũng gần nên đi bộ được. Dick dắt cái xe đạp gióng ngang màu đen có hai túi đựng cao su to tướng ở yên sau, còn ba chúng tôi lẽo đẽo đi bộ theo đuôi, không thể ngờ được rằng quãng đường “gần” cũng đến gần 3 cây số phát sưng cả chân. “Gần lắm” của Dick đôi khi lên đến 5 cây số dưới trời tuyết rơi lác đác với đôi bàn tay chỉ cần rời găng là lạnh cóng.

Một tòa lâu đài cổ trong tuyết ở Heerlen

Đường phố Heerlen đi cả ngày không thấy bóng người, và ngôi nhà Dick ở khuất nẻo trong một phố nhỏ. Nó có thiết kế rất khó tả, là một ngôi nhà ba tầng sơn xanh trắng không ban công, nhìn bề ngoài giống một gara, cửa vào nhỏ và kín đáo. Giá trị của nó là 5 tỷ tiền Việt. Bên trong rộng vài chục mét vuông và chạy dài hình ống. Vừa bước vào nhà tôi đã hiểu lý do vì sao Dick giấu tiệt không muốn cho bất cứ khách nào đến thăm. Căn hộ của Dick quả là một bảo tàng Việt Nam học. Dick đã 26 lần đến Việt Nam và sau mỗi chuyến đi đều tha về lỉnh kỉnh hàng trăm cuốn sách, các đĩa nhạc của Lệ Quyên, Mỹ Tâm, Quang Dũng... rồi ảnh Bác Hồ, ảnh đại tướng Võ Nguyên Giáp, và trăm thứ bà rằn như vài chú Tễu, cái nón lá, tranh sơn mài, các loại tượng Phật, phù điêu, ngựa gỗ... Hàng ngàn món đồ có tên và không tên bày lộn xộn trên các giá sách, treo kín tường, rải hai bên cầu thang, phủ đầy các mặt bàn, vắt chồng trên tai ghế, vương vãi dưới sàn... Tóm lại khó khăn lắm khách mới tìm được cho mình một chỗ đứng trong đống của nả có một không hai ấy.

Ngày cuối cùng ở Heerlen, tôi không lên lớp mà giao lưu với các học trò năm cuối ở hội trường lớn trên tầng ba của tòa nhà. Các trò ngồi nghe nghiêm túc, đặt rất nhiều câu hỏi rồi bắt đầu ghi chép. Có lẽ đây là phòng học có khung cảnh lãng mạn nhất thế giới, bởi các cửa sổ lớn trổ quanh phòng trông ra rừng cây hàn đới thưa lá. Được 30 phút, tuyết bắt đầu rơi lả tả.

Lớp học có view đẹp nhất thế giới mà tôi có dịp được đứng ở đây

Chúng xô nghiêng trong gió tạo thành một quang cảnh lãng đãng ngoạn mục. Tuyết trắng nổi bật trên nền lá cây xanh lục. Tôi ngừng lại, nhìn ra ngoài trời, nói rằng các em thật may mắn vì được học trong một căn phòng tuyệt vời đến thế này. Học trò thản nhiên nhìn ra ngoài, không biểu lộ bất cứ thái độ gì. Các em đã quen nhìn thấy nó từ lúc ra đời, có lẽ đã nhàm đến mức không còn cảm xúc nữa. Còn tôi chưa một lần tận mắt nhìn thấy tuyết, dù đã sang châu Âu nhiều bận mà toàn nhằm đúng mùa hè.

Lúc chào tạm biệt các thầy cô để sáng hôm sau dậy sớm di chuyển đến Rotterdam, cô giáo trẻ xinh đẹp Anita tặng cho tôi một túi kẹo kèm theo tấm bưu thiếp nhỏ xíu tự làm, trên gắn một bông cỏ còn tươi cùng lời chúc.

• Đây là bông cỏ còn ngậm tuyết trắng vừa được hái sáng nay ở vườn nhà tôi.

Tác giả ở thành phố Heerlen

Anita vẫn còn nhớ câu chuyện ngày hôm qua, vẻ mặt sững sờ khi nhìn thấy tuyết của tôi. Ước ao được gặp tuyết một lần đã thành sự thật, dù mùa đông ở châu Âu đã gần kết thúc và tuyết ngõ hầu như vô hình, phải để ý kỹ mới thấy, mà cũng chỉ thoáng qua thôi. Nó rơi bất ngờ và ngưng lại cũng rất nhanh. Nhưng tôi sẽ nhớ mãi khoảnh khắc đầu tiên này, khi đứng trên bục giảng trông ra rừng cây xanh lá của trường Sintermeerten...

Và tuyết đã rơi ngoài cửa sổ.

	Lạc vào ma trận ở Marrakesh
	Bình minh muộn trên sông Hằng
	Ban công dưới ánh trăng Madrid
	Thiên Tân, một góc châu Âu thi vị
	Đi & trải nghiệm: Có một Praha cổ kính...