'Cạn tình': Bộ phim về sự vô cảm của xã hội Nga hiện đại

(TGĐA) - Bộ phim mới của đạo diễn Nga Andrey Zvyagintsev Cạn tình vừa nhận được giải thưởng của Ban giám khảo Liên hoan phim Cannes lần thứ 70 diễn ra tại miền Nam nước Pháp từ ngày 17 đến 28 tháng 5 năm 2017

can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Nước Nga siết chặt hạn ngạch nhập phim
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Hiện thực và thời gian trong tư duy và sáng tác của Andrei Tarkovsky (P1)
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Chuyện chưa kể về bộ phim Tsapaev
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Karen Shakhnazarov: "Thời đại của các ngôi sao đã chấm dứt"
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Elena Salovei: Tình yêu là những lần tha thứ không thể đếm xuể
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Ya Savvina - "Người đàn bà có con chó nhỏ"
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Lyudmila Marchenko: Câu chuyện cuộc đời nàng Audrey Hepburn Nga
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Các đạo diễn Nga nói về Năm điện ảnh Nga
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai
Cảnh trong phim Cạn tình

Trước lúc được khởi chiếu tại LHP Cannes, các tình tiết nội dung của bộ phim được giữ bí mật. Cạn tình kể về một gia đình trung lưu Moskva đang chuẩn bị ly hôn sau 12 năm chung sống. Zhenya (Maryana Spivak đóng) và Boris (Aleksey Rozin) đang chuẩn bị bán căn hộ của mình và đi mỗi người mỗi ngã. Mỗi người trong họ đều có người yêu mới và trong cuộc đời họ không còn chỗ cho đứa con trai 12 tuổi Alyosha (Matvey Novikov đóng), ra đời ngoài ý muốn của bố mẹ và trở thành cái nền không bền vững cho gia đình bất hạnh này. Trong một cuộc cãi vã, Zhenya tuyên bố thẳng với chồng rằng cô chưa bao giờ yêu anh ta lẫn con trai, và đề nghị gửi con tới trường nội trú, rồi sau đó cho đi bộ đội. Cả hai thừa nhận rằng giải pháp tốt nhất lẽ ra là nạo thai kịp thời. Tình cờ nghe được câu chuyện của bố mẹ, ít lâu sau Alyosha bỏ nhà ra đi, còn bố mẹ bắt đầu đi tìm cậu bé.

Phim Cạn tình là sản phẩm hợp tác của các hãng phim Nga, Pháp, Bỉ và Đức. Bộ phim được khởi quay vào mùa thu năm 2016. Đối với đạo diễn Andrey Zvyagintsev đây là giải thưởng thứ ba của LHP Cannes. Năm 2001, ông nhận giải thưởng chính với phim Elena, còn vào năm 2014, bộ phim Leviathan được trao giải Kịch bản xuất sắc nhất.

can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai
Cảnh trong phim Cạn tình

Cạn tình được xác định như phim chính kịch, nhưng có thể mạnh dạn coi là một bộ phim ly kỳ về đời sống gia đình, nơi sự gay cấn tăng dần theo mỗi trường đoạn. Phần lớn bộ phim kể về công việc tìm kiếm cậu bé, bất chấp sự chờ đợi của những khán giả biết cảm thông, quá trình này không gắn kết cặp đôi vợ chồng, mà ngược lại khiến họ căm thù nhau hơn và bộc lộ những mặt xấu xa của những người bố, người mẹ vô cảm, thiếu trách nhiệm. Tiếc rằng đạo diễn không giới thiệu với khán giả về quá khứ của Boris, mặc dù tương lai “của người chồng không có tình yêu” được trình bày khá rõ nét. Thế nhưng về người mẹ của Zhenya chúng ta được biết nhiều hơn cần thiết. Đó là một “bà già cô đơn, ích kỷ” sống ẩn dật và sẵn sàng đuổi cả cô con gái ruột của mình đã dám phá hoại sự yên tĩnh của mụ trong khi đi tìm con trai của mình. Sau màn xô xát tàn nhẫn đó (với những lời thoại không kiểm duyệt về sau bị cắt bỏ lúc phát hành vì lý do tế nhị) trước mặt khán giả mở ra một đề tài “bức xúc” để suy tưởng – tính di truyền của cái xấu.

can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai
Đạo diễn Andrey Zvyagintsev

Đạo diễn Andrey Zvyagintsev thường bị phê phán vì phim của ông không có nhân vật chính diện. Thế nhưng Cạn tình là một trường hợp ngoại lệ. Trong phần hai của bộ phim xuất hiện những người anh hùng đích thực – đó là những con người suốt ngày đêm tình nguyện tìm kiếm cậu bé mất tích. Trên nền của những con người giàu lòng vị tha, sẵn sàng làm tất cả để cứu một cậu bé không hề quen biết, bố mẹ của Alyosha thể hiện như những kẻ súc sinh thực sự - trong con mắt của họ không hề có bóng dáng của sự ân hận. Đôi khi thậm chí có cảm giác rằng mỗi người trong họ thầm mong được giải thoát khỏi đứa con đáng ghét của mình cho hết nợ. Điều khủng khiếp nhất là những “ác nhân” chính của bộ phim này không phải là những nhân vật hư cấu, mà là những kẻ thị dân điển hình. Không thể nói rằng loại người đó không tồn tại trong xã hội Nga đương đại – sự tàn ác và vô cảm từ lâu đã trở thành bối cảnh quen thuộc của cuộc sống chúng ta. “Không thể sống trong sự căm thù”, - một trong các nhân vật của bộ phim nói như vậy, nhưng bản thân anh ta không thay đổi gì cả.

can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai
Andrey Zvyagintsev trên trường quay phim Cạn tình

Cạn tình được các nhà phê bình điện ảnh trong và ngoài nước Nga đánh giá cao. Nhà bình luận Nga Anton Dolin viết rằng không phải ngẫu nhiên mà Andrey Zvyagintsev là đạo diễn Nga duy nhất có tác phẩm lọt vào danh mục 100 bộ phim xuất sắc nhất do BBC bình chọn. Không thể tìm thấy một sự xuất sắc như vậy trong mỗi tình tiết ở bất cứ tác giả nào. Không ở đâu có một sự kết hợp như vậy giữa sự sâu sắc và tính giản dị, sự phức tạp và vừa sức, chủ nghĩa hình thức và sự tự nhiên như trong Cạn tình. Ít ra là ở nước Nga. Nhà phê bình điện ảnh của tờ The Guardian (Anh) Peter Bradshaw so sánh phim Cạn tình với các tác phẩm cổ điển của Bergman, Antonioni, Haneke. “Bộ phim mô tả một trong những xung đột vô nghĩa nhất. Nó thách thức sự bình yên của cuộc sống gia đình và quan niệm rằng con cái là một giá trị đạo đức tự thân, một nghĩa vụ, đồng thời là một phần thưởng mà sau khi đã giành được không đòi hỏi bất kỳ một biểu hiện tình yêu nào nữa”, - Bradshaw viết, và cho điểm bộ phim của Zvyagintsev 5/5. Cạn tình là cái nhìn không khoan nhượng về tính ích kỷ thái quá của xã hội hiện đại đã quá tải thông tin. Mỗi một thành viên của nó chỉ biết sống cho bản thân và không quan tâm tới những nhược điểm của mình. Ông nhận xét rằng tác phẩm mới của Andrey Zvyagintsev rất gần gũi với bộ phim nổi tiếng của Ingmar Bergman Những cảnh đời vợ chồng.

can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Chuyện chưa kể về bộ phim Tsapaev
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Các đạo diễn Nga nói về Năm điện ảnh Nga
can tinh bo phim ve su vo cam cua xa hoi nga hien dai Điện ảnh Nga 2016 chưa có những thay đổi căn bản

Trần Hậu

(Theo báo Nga)