Đi & trải nghiệm:

Ba bảo tàng nghệ thuật đương đại nổi tiếng nhất châu Âu

(TGĐA) - Với mỗi người “how it is – như thế nào?” là một trải nghiệm khác nhau, có người gợi nhớ tới những hố đen trong vũ trụ, người khác coi nó như một hình ảnh của địa ngục, ai đó nghĩ về nó như nghĩ tới những khó khăn trên chặng đường đời. Những cảm xúc đặc biệt mà tác phẩm của Miroslaw Balka mang lại đã khiến tôi bắt đầu quan tâm nhiều hơn tới nghệ thuật đương đại và trong ba mùa hè tiếp theo, tôi đã thực hiện được dự định của riêng mình: tới thăm ba bảo tàng nghệ thuật đương đại nổi tiếng nhất châu Âu.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au Porto, rượu, cá và người già
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au Xõa ở Luang Prabang
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au Ayutthaya: Vẻ đẹp điêu tàn đầy sức sống

Tình cờ một người bạn dẫn tôi đến với “How it is” của Miroslaw Balka. Nằm trong căn phòng Turbine rộng lớn ở trung tâm London, tác phẩm này là một khối sắt đen khổng lồ giống như một container chuyên chở hàng hóa đường biển. Bước chân vào bên trong container này là một màn đen dày kịt, khiến người ta bối rối không biết đi tiếp lối nào, và băn khoăn với hàng chục câu hỏi, liệu có nên đi ra hay bước tiếp, nên tránh sang trái hay phải, có vật cản nào phía trước hay không, bao giờ thì đến đích, điểm cuối cùng sẽ nằm ở đâu, liệu có nên nắm tay người bạn đồng hành bên cạnh, có ánh sáng nào đợi chờ ta phía trước…. Với mỗi người “how it is – như thế nào?” là một trải nghiệm khác nhau, có người gợi nhớ tới những hố đen trong vũ trụ, người khác coi nó như một hình ảnh của địa ngục, ai đó nghĩ về nó như nghĩ tới những khó khăn trên chặng đường đời. Những cảm xúc đặc biệt mà tác phẩm của Miroslaw Balka mang lại đã khiến tôi bắt đầu quan tâm nhiều hơn tới nghệ thuật đương đại và trong ba mùa hè tiếp theo, tôi đã thực hiện được dự định của riêng mình: tới thăm ba bảo tàng nghệ thuật đương đại nổi tiếng nhất châu Âu.

Tate Modern – London, Anh

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Toàn cảnh bảo tàng Tate Modern từ trên cao

Với 4.7 triệu lượt khách mỗi năm, Tate Modern nằm bên bờ sông Thames là gallery nghệ thuật đương đại được viếng thăm nhiều nhất trên thế giới. Bảo tàng này nằm trong khu vực vốn là tòa nhà của nhà máy điện Bankside do Kiến trúc sư Giles Gilbert Scott thiết kế. Năm 1981, nhà máy điện đóng cửa, để tới gần chục năm sau đó, Tate Gallery đề xuất xây dựng một công trình mới cho việc trưng bày các tác phẩm nghệ thuật hiện đại. Các kiến trúc sư thuộc công ty kiến trúc Herzog & de Meuron đã đưa ra sáng kiến cải tạo lại tòa nhà thay vì phá hủy nó. Tate modern, với cấu trúc của một nhà máy cùng sàn bê tông, những đường ống thép, trần cao, những phòng sâu, tối và lạnh đã trở thành một ví dụ tuyệt vời của việc chuyển đổi công năng cho một tòa nhà cũ.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Toàn cảnh bảo tàng Tate Modern

Những bộ sưu tập nghệ thuật ở Tate Modern được chia thành các chủ đề chính bao gồm: Thi ca và Giấc mơ (trưng bày các tác phẩm thuộc trường phái siêu thực); Cấu trúc và Tinh khiết (tập trung vào nghệ thuật trừu tượng với các tác phẩm của Claude Monet, Anish Kapoor, Barnett Newman, Mark Rothko, Henri Matisse và Tacita Dean); Trạng thái chuyển đối (với các tác phẩm thuộc trường phái Vị lai, Lập thể và Pop Art của Pablo Picasso, Roy Lichtenstein và Andy Warhol).

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Một tác phẩm tại bảo tàng Tate Modern

Bên cạnh đó phải kể tới các tác phẩm sắp đặt, trình diễn nổi bật tại Turbine Hall nằm trong loạt chương trình Unilever. Có thể kể tới những cái tên như “Dự án thời tiết” của nghệ sĩ người Đan Mạch Olafur Eliasson và “Những hạt hướng dương” của nghệ sĩ Trung Quốc, Ngải Vị Vị. Eliasson đã sử dụng những máy tạo hơi ẩm để tạo một màn sương nhẹ trong cả phòng Turbine rộng lớn, sau đó sử dụng hàng trăm ngọn đèn monochromatic để tạo thành một quả cầu lửa khổng lồ; trên trần căn phòng gắn một tấm gương cực lớn để du khách có thể thấy bản thân họ như những bóng đen bé nhỏ trên nền ánh sáng rực rỡ. Trong 6 tháng, riêng tác phẩm đặc biệt được ví như mặt trời lặn này đã thu hút tới hai triệu du khách tới thăm.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Khán giả trong không gian Dự báo thời tiết của tác giả Olafur Eliasson tại bảo tang Tate Modern

Trong khi đó, tác phẩm “Những hạt hướng dương” lại bao gồm một trăm triệu hạt hướng dương được làm và sơn bằng tay bởi 1600 nghệ sĩ Trung Quốc; đây được xem là phản ứng của người nghệ sĩ với nền công nghiệp sản xuất hàng loạt hiện nay. Khách thăm quan có thể đi lại, nằm, nghịch ngợm trên “cánh đồng hạt hướng dương” đặc biệt này. Vào tháng 2/2011, khoảng 100 kg hạt hướng dương từ triển lãm này đã được bán đấu giá với giá cuối cùng $559,394 tại nhà đấu giá Sotheby's ở London.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Cánh đồng hạt Hướng Dương của nghệ sĩ Trung Quốc Ngải Vị Vị
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Du khách thích thú trong cánh đồng hạt Hướng Dương tại bảo tàng Tate Modern

Bảo tàng nghệ thuật đương đại Louisana Humlebaek - Đan Mạch

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Không gian mở tuyệt vời tại bảo tàng Louisiana

Nằm ngay trên bờ biển Øresund Sound phía Bắc thủ đô Copenhagen, Louisiana thường được mệnh danh là gallery duyên dáng nhất thế giới. Có một lịch sử thú vị nằm phía sau tên gọi của tòa nhà này. Louisiana được đặt theo tên gọi của Louise, Louise và Louise là ba người vợ có tên giống nhau của Alexander Brun – người đầu tiên sở hữu mảnh đất tuyệt đẹp này. Người sáng lập ra bảo tàng, Knud W. Jensen đã quyết định giữ nguyên tên gọi này và cùng với kiến trúc sư Jørgen Bo và Vilhelm Wohlert, biến căn nhà thành một bảo tàng nghệ thuật đương đại với lối kiến trúc hài hòa cùng cảnh quan thiên nhiên. Chính phong cách thiết kế tối giản, mộc mạc đậm chất Bắc Âu đã tạo thành một điểm nhấn đặc biệt cho không gian của bảo tàng.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Một tác phẩm tại bảo tàng Louisiana
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Một tác phẩm tại bảo tàng Louisiana

Bước chân vào khuôn viên bảo tàng, du khách có cảm giác mình đang đi dạo nhàn tản trong một công viên sinh thái, phía xa là màu xanh đằm thắm của biển, bên cạnh là khu vườn điêu khắc rộng lớn với những tác phẩm của Jean Arp, Max Ernst, Max Bill, Alexander Calder, Henri Laurens, Louise Bourgeois, Joan Miró và Henry Moore. Những tác phẩm điêu khắc này đều được sắp đặt sao cho chúng có thể được ngắm nhìn từ bên trong khu vườn hay từ phía ngoài, tạo thành một tổng thể hợp lí với bãi cỏ, cây cối và biển phía trước.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Những tác phẩm điêu khắc tương tác ngoài thiên nhiên tại bảo tàng Louisiana
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Tác phẩm nghệ thuật của nữ nghệ sỹ Yoko Ono tại bao tàng nghệ thuật đương đại Louisiana
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Vườn điêu khắc ven biển tại bảo tàng Louisiana- Đan Mạch

Bên trong bảo tàng là gian trưng bày những tác phẩm nghệ thuật hiện đại từ sau thế chiến thứ II bao gồm tác phẩm của các nghệ sĩ nổi tiếng như Roy Lichtenstein, Andy Warhol, Anselm Kiefer, Alberto Giacometti, Pablo Picasso, Yves Klein, Robert Rauschenberg và Asger Jorn. Năm 2013, bảo tàng trưng bày hơn 100 tác phẩm của Yoko Ono nhân dịp sinh nhật lần thứ 80 của bà.Triển lãm này được xem là cơ hội hiếm hoi để khán giả có thể tiếp xúc với thế giới nghệ thuật phong phú, đa diện của Ono, nữ nghệ sĩ tiên phong trong nghệ thuật đương đại đồng thời là vợ của John Lennon, thành viên ban nhạc The Beatles huyền thoại.

Trung tâm nghệ thuật Pompidou – Paris, Pháp

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Trung tâm nghệ thuật Pompidou tại Paris
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Tổng thống Mỹ Barack Obama trong mọt lần ghé thăm bảo tàng Pompidou
Tôi là kẻ vốn mê bảo tàng bởi với tôi, mỗi bảo tàng là nơi lưu giữ những kí ức, những câu chuyện vui buồn của quá khứ mà thiếu nó, những đứa trẻ thơ trong mỗi chúng ta sẽ bơ vơ không biết níu vào đâu. Bởi vậy trong mỗi chuyến lãng du của mình, bao giờ tôi cũng dành hàng ngày trời mê mải trong các bảo tàng nghệ thuật rộng lớn. Tôi đã kinh ngạc ngắm những xác ướp Ai Cập nằm trong bảo tàng Anh ở London, chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ điển của nàng Mona Lisa trong bảo tàng Lourve (Paris, Pháp), mê mải với bức Las Meninas của Velázquez trong bảo tàng Prado (Madrid, Tây Ban Nha). Với tôi khi ấy bảo tàng gắn liền với nghệ thuật hàn lâm, là thứ để chúng ta thưởng thức chứ không phải tương tác.

Khánh thành năm 1977, công trình này có mục đích tạo ra một trung tâm văn hóa và nghệ thuật đương đại mới ở trung tâm Paris vốn nổi tiếng với các công trình kiến trúc và bảo tàng nghệ thuật cổ điển. Bản thân tòa nhà với chất liệu thép và kính, do hai kiến trúc sư danh tiếng từng nhận giải Pritzker là Renzo Piano và Richard Rogers thiết kế đã gây ra nhiều tranh cãi. Mặt ngoài của tòa nhà được bố trí rất nhiều ống, cột với hệ thống thang trời. Các hệ thống ống này được sơn màu theo chức năng, các ống điều hòa có màu xanh da trời, các ống nước có màu xanh lá cây còn các đường ống điện có màu vàng. Riêng hệ thống thang trời được đặt trong một ống màu đỏ. Các ống màu trắng là hệ thống thông gió của tầng ngầm.Có người liên tưởng tòa nhà giống như một nhà máy lọc dầu, người khác xem nó như một nhà kho.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Tác phẩm Persistance de la Mémoire nổi tiếng của Dali tại bảo tàng Pompidou

Ngay khi vừa xây dựng xong, một bài báo trên tờ Le Figaro của Pháp từng châm biếm về tòa nhà rằng “Paris đã có con quái vật của riêng mình, giống như thủy quái hồ Loch Ness”. Thế nhưng hai thập kỉ sau đó, tờ New York Times đã nhận định rằng thiết kế của trung tâm Pompidou đã “lật ngược cả thế giới kiến trúc với việc phô bày các hệ thống cơ khí của tòa nhà” còn ban giám khảo của giải thưởng kiến trúc danh giá Pritzker cho rằng công trình này đã “cách mạng hóa các bảo tàng, chuyển đổi những công trình tượng đài tinh hoa thành những không gian phù hợp cho các trao đổi văn hóa, nghệ thuật, đan xen vào trung tâm thành phố”.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Một góc không gian tại bảo tàng Pompidou
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Một tác phẩm tại bảo tàng Pompidou
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Một tác phẩm của nghệ sỹ Salvador Dali tại bảo tàng Pompidou
ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au
Một tác phẩm của nghệ sỹ Salvador Dali tại bảo tàng Pompidou

Trong suốt hơn 30 năm qua, trung tâm Pompidou đã tổ chức nhiều cuộc triển lãm đồ sộ với tác phẩm của các nghệ sĩ lớn như Andy Warhol, David Hockney, Edvard Munch, Matisse, Kandinski, Lucian Michael Freud. Đầu năm 2013, trung tâm trưng bày hơn 200 tác phẩm của một trong những nghệ sĩ có tầm ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ 20 là Salvador Dali. Ngoài các tranh hội họa, triển lãm này còn giới thiệu những đoạn quảng cáo, dàn dựng sân khấu, ảnh chụp và một số bộ phim mà Dali từng thực hiện.Tiêu biểu nhất là bức tranh Persistance de la Mémoire, với hình ảnh những chiếc đồng hồ bị nung chảy rủ mềm ra, như đang trôi tuột xuống khiến người ta dễ dàng liên tưởng tới một thế giới siêu thực giữa dòng chảy phù du của thời gian, tương lai, hiện tại, quá khứ.

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au Tháng tư ở Echallens

(TGĐA) - Thụy Sĩ tháng tư này rất đẹp. Có lẽ các mùa khác cũng ...

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au Côte d'azur: Phía bên kia màu xanh

(TGĐA) - Côte d'azur nghĩa là dải bờ biển xanh. Nó dài ngoằng chạy dọc ...

ba bao tang nghe thuat duong dai noi tieng nhat chau au Gubbio: Nơi dừng chân của người trẻ “điên rồ”

(TGĐA) - Không được biết đến nhiều như các địa danh khác của nước Ý, ...

Thùy Dương